ทันสมัยแต่ไม่พัฒนา : Modernlization without Development

ทันสมัยแต่ไม่พัฒนา

Modernlization without Development

สมหวัง  วิทยาปัญญานนท์

10  กรกฎาคม  2548
Font : CordiaUPC    

 

            ทันสมัยแต่ไม่พัฒนา ถือว่าเป็นคำคมหนึ่งที่สะกิดใจนักพัฒนาทั้งหลาย ตลอดจนนักบริโภคที่      หลงทาง หลงเชื่อไปตามกระแสโลกาภิวัฒน์

            “ทันสมัย” หมายถึง ตามสมัยที่นิยมกัน เป็นคำนิยมของสังคม หรือกลุ่มชนในแต่ละยุคแต่ละสมัย ในการดำรงชีวิต ไม่ว่าจะเป็นการแต่งกาย การใช้สอย การกิน และการปฏิบัติตน คนที่ทำตามก็เรียกว่า คนทันสมัย คนที่ไม่ตามก็ถือว่า คนเชย ๆ คนคร่ำครึก หรือคนล้าสมัย สิ่งของที่ตกยุคก็เรียกว่าของล้าสมัย คำ ๆ นี้จึงทำให้คนที่ด้อยโอกาสกว่าทั้งจากด้านอารยธรรม หรือเทคโนโลยีใหม่ ๆ ก็จะพยายามเลียนแบบกลุ่มชนอื่น ๆ ที่คิดว่าน่าจะเป็นสิ่งทันสมัย โดยลืมพื้นเพของตนเอง ว่ายังไม่เหมาะสม หรือยังยากจนอยู่ก็มีการตามแบบอย่างจนดูเป็นการใช้อย่างฟุ่มเฟือย เพื่อจะได้ถูกเรียกว่า “ทันสมัย”

            “พัฒนา” หมายถึง กระบวนการเปลี่ยนแปลงจากสภาพหนึ่งไปยังอีกสภาพหนึ่งในทางดีขึ้น หากเปลี่ยนแปลงไปสู่ทางเสื่อมกว้างหรือต่ำต้อยเกินไป เราเรียกว่า “หายนะ” หรือ “การเสื่อมถอย”

            “คนที่พัฒนา” หมายถึง คนที่มีพฤติกรรมที่กระทำอย่างสม่ำเสมอ ในทางเสียสละเพื่อประโยชน์ส่วนรวม ขยันอย่างชาญฉลาด ประหยัดอย่างมีเหตุผล มีความเชื่อมั่นในการพึ่งพาตนเอง เกรงกลัวความชั่วทุกรูปแบบ เคารพระเบียบวินัยและกฎหมายของบ้านเมือง

            การพัฒนาทั้ง 3 ด้าน มีดังนี้

1.      การพัฒนาทางวัตถุ  ได้แก่ ถนนหนทาง อาคารสถานที่ คอมพิวเตอร์ รถยนต์ โทรศัพท์ เสื้อผ้า

2.      การพัฒนาทางจิตใจ  เน้นการพัฒนาคน เพื่อให้สังคมมีจิตใจดีงาม เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่มีเมตตา ขยัน

ทำงานเป็นทีม รักชาติ ชอบพึ่งพาตนเอง

            3.  การพัฒนาทางปัญญา  เน้นการพัฒนาตา เพื่อให้เห็นสิ่งให้ถูกต้องตามความเป็นจริง ไม่เห็นกงจักรเป็นดอกบัว มีความสามารถในการคิดแก้ปัญหาเองได้ ตลอดจนเห็นเท่าทันการยั่วยุทางด้านวัตถุที่ชวนเชื่อทุกวี่วัน

            การเสื่อมถอยหรือหายนะ ทั้ง 3 ด้านดังนี้

1.      การเสื่อมถอยทางวัตถุ มีการสร้างอาวุธร้ายแรงไปก่อสงคราม สร้างบ่อนกาสิโน การทำซีดีลามก

2.   การเสื่อมถอยทางจิตใจ มีนิสัยขี้เกียจ พฤติกรรมเป็นคุณหนู นิสัยฟุ่มเฟือย เลี้ยงไม่รู้จักโตพึ่งพาตนเองไม่ได้และที่ชอบมากที่สุด คือชอบขอ ไม่เคารพวินัย ชอบทิ้งของบนพื้น

3.  การเสื่อมถอยทางปัญญา  มีเชื่อโฆษณา ซื้อของที่ไร้ค่าในราคาแพง ไม่รู้คุณค่าสิ่งของว่าอยู่ที่ไหน ซื้อตามแฟชั่น

 

การตามความทันสมัยวิ่งตามแฟชั่น มีข้อน่าคิด 4 แบบ ดังนี้

1.      ทำตามแต่เปลือก ไม่ได้เอาแก่นมาด้วย

(ทำตามโดยไม่รู้ที่มาและความเหมาะสม เพราะไม่ได้พิจารณาอย่างถ่องแท้มาก่อน)

2.      ทำตามเขา แต่ล้ำหน้าเขาไปหน่อย

(ทำตาม แล้วต่อยอดให้ล้ำหน้าไป)

3.      ทำตามเขา แต่ตามไม่ครบถ้วนกระบวนความ

(ทำตาม แต่ลอกมาไม่หมด จึงเป็นแบบครึ่ง ๆ กลาง ๆ)

4.      ทำตามเขาที่เขาทำผิด ก็เลยผิดไปกับเขาด้วย

(เป็นการทำตามอย่างไม่ดูตาม้าตาเรือ เหมือนพระแก่ลุกขึ้น แล้วเอามือซ้ายเท้าพื้นยันขึ้น พระหนุ่มก็เลยทำตาม)

การครอบงำของกระแสโลกาภิวัฒน์ จากชาติตะวันตกเป็นสังคมอุตสาหกรรม จึงทำให้เกิดวัฒนธรรมเพื่อความสำเร็จ (Success Culture)  ส่งผลให้เกิดวัฒนธรรมการแข่งขันเชิงธุรกิจ (Competition Culture) ซึงจะใช้กลยุทธการตลาดกระตุ้นให้ผู้ซื้อสินค้า/บริการมาก ๆ จนเกิดวัฒนธรรมบริโภคนิยม (Consumer Culture) ที่มุ่งเน้นความทันสมัย ความสะดวกสบาย ความร่ำรวย ความหรูหรา เป็นตัวล่อให้เกิดความต้องการบริโภคสินค้า/บริการ ซึ่งสิ่งที่บริโภคนั้น แม้ว่าจะมีประโยชน์ก็จริงอยู่ เช่น โทรศัพท์มือถือ แต่เกิดการใช้เกินความจำเป็น โทรคุยนานโดยไม่จำเป็น เสียเงินโดยใช่เหตุ

ตัวอย่างความทันสมัยแต่ไม่พัฒนาดังนี้

1.      เลียนแบบวัฒนธรรมชาวตะวันตก เช่น วันวาเลนไทน์ แล้วนำมาตีความใช้แบบผิด ๆ

2.      สร้างเครื่องดนตรีสากล แต่ไม่ได้พัฒนาอย่างมีเอกลักษณ์

3.      การร้องเรียนผ่าน Web แต่เป็นการแกล้งกัน ใส่ร้ายกัน บางทีก็เอา Web Broad หรือ E-mail มาใช้เป็นเครื่องมือด่าทอกัน

4.   เมื่อการแพทย์กลายเป็นธุรกิจ ผลงานวิจัยจึงลำเอียงให้ข้อมูลด้านเดียว เพื่อจะขายยาใหม่ให้ออกตลาดเร็ว ๆ จะได้กำไรมาก ๆ โดยไม่คำนึงถึงผลข้างเคียงยา

5.      การโฆษณาชวนเชื่อให้ใช้ยาแพง ๆ หรือ ไวตามิน หรือยาโดป ทั้งที่ไม่จำเป็นต้องกิน

6.      การครอบงำความคิดของประชาชน โดยนักธุรกิจ โดยการโฆษณาอย่างเมามัน หรือ ทำให้ตีความที่คลุมเครือหลงผิด

7.      มีเครื่องมือเตือนภัยมากมาย แต่ใช้งานไม่เป็น

8.      ข้อมูลมีมากมายอยู่ในคอมพิวเตอร์ แต่ไม่ได้แปลค่าออกมาใช้ให้เกิดประโยชน์

9.      ปลูกบ้านสวยงามหรือถนนหลวงไปขวางทางนั้น ๆ จนเป็นเหตุให้เกิดน้ำท่วมใหม่

10.  ลอกเลียนมาแบบทั้งคุ้น แล้วอธิบายไม่ได้

11.  ใช้วีดีทัศน์ราคาแพง ๆ แต่ผลิตนักศึกษาที่ใช้ไม่ได้ในสังคม

12.  ถูกเทคโนโลยีหลอกเอา ติดกับดักเทคโนโลยี

13.  ใช้เครื่องจักรอุปกรณ์ทันสมัย แต่ผลิตสินค้าตกมาตรฐาน

14.  ห้างสรรพสินค้าใหญ่โต แต่สินค้าถูกปนเปื้อนจากยาฆ่าแมลง ที่ขายปนกับอาหาร

15.  ใส่เสื้อสูท แต่จิตใจเหี้ยมโหด

16.  ขณะที่วิทยาศาสตร์นำหน้าในสังคม แต่คนจบปริญญาเอกยังบูชาพระราหู

 

โดยสรุปแล้วทันสมัยแต่ไม่พัฒนา เป็นคำเตือนสติที่ให้พิจารณาไตร่ตรอง จากกระแสบริโภคนิยมตามกระแสโลกาภิวัฒน์ โดยใช้ปัญญาพิจารณา จงพัฒนาอย่างชาญฉลาดและอย่าเป็นเหยื่อจากแฟชั่น